Geschiedenis van Nederland

**history of the Netherlands**
	Dutch history
	Upload media
	Wikipedia Wikisource
Instance of	history of a country or state;
Subclass of	history of Europe;
Part of	history of the Low Countries;
Facet of	Netherlands;
Location	Netherlands;
Authority file
	Q238533; BabelNet ID: 00526595n
	Reasonator; Scholia; Wikidocumentaries; KML file; Search depicted;

<nowiki>historia de los Países Bajos; Sejarah Belanda; history of the Netherlands; د هالنډ تاریخ; История на Нидерландия; Hollanda tarihi; 荷蘭歷史; Taariikhda Holland; Nederländernas historia; Історія Нідерландів; 荷蘭歷史; historio di Nederlando; 네덜란드의 역사; historio de Nederlando; Dějiny Nizozemska; historija Nizozemske; নেদারল্যান্ডসের ইতিহাস; histoire des Pays-Bas; Povijest Nizozemske; Lịch sử Hà Lan; Nīderlandes vēsture; geskiedenis van Nederland; Историја Холандије; história dos Países Baixos; 荷兰历史; Nederlands historie; Vuáládâhenâmij kunâgâskode historjá; history of the Netherlands; تاريخ هولندا; Istor an Izelvroioù; Hollandia történelme; Herbehereetako historia; Historia de los Países Baxos; història dels Països Baixos; Geschichte der Niederlande; Hanes yr Iseldiroedd; гісторыя Нідэрландаў; Նիդեռլանդների պատմություն; 荷蘭歷史; Nederlandenes historie; ნიდერლანდების ისტორია; オランダの歴史; היסטוריה של הולנד; historia Nederlandiae; नीदरलैण्ड का इतिहास; 荷兰历史; Vuolleeatnamiid gonagasriikka historjá; Historie vaan Nederland; Vueʹllʼjânnam koonǥõskååʹdd historia; நெதர்லாந்தின் வரலாறு; storia dei Paesi Bassi; гісторыя Нідэрляндаў; geschiedenis van Nederland; 荷兰历史; Istorija Holandije; история Нидерландов; história dos Países Baixos; تاریخ هلند; историја на Холандија; history of the Netherlands; Nyderlandų istorija; zgodovina Nizozemske; historya ng netherlands; Historija Nizozemske; Historia Holandii; Sejarah Belanda; Historia ya Uholanzi; 荷兰历史; 荷蘭歷史; skiednis fan Nederlân; Alankomaiden historia; Geschichte der Niederlande; istoria de Nederland; historia dos Países Baixos; Нидирлан тарихы; ιστορία των Κάτω Χωρών; Историја Холандије; storia del territorio dello stato o della civiltà; dutch history; étude et narration du passé des Pays-Bas; разьдзел гісторыі; hollanda tarihi; аспект історії; overzicht van de geschiedenis van Nederland; història de Països Baixos; סקירה היסטורית של הולנד; Entwicklungen auf dem Gebiet des Landes Niederlande, einem Teil des Königreiches der Niederlande, von der Urgeschichte bis zur Gegenwart; নেদারল্যান্ডসের ইতিহাস হ'ল নিম্নভূমির নদী ব-দ্বীপে সমুদ্র সৈকতের লোকদের সমৃদ্ধ ইতিহাস উত্তর-পশ্চিম ইউরোপের উত্তর সাগরে। রেকর্ডস যে চারটি শতাব্দী দিয়ে শুরু অঞ্চলটি একটি সামরিকীভূত সীমান্ত অঞ্চল গঠন করে রোমান সাম্রাজ্য. এটি ক্রমবর্ধমান অধীনে এসেছি; Dutch history; historio de la lando Nederlando; 概述; Sejarah bangsa Belanda; Hollanda İmparatorluğu; Hollands historia; Sejarah Negeri Belanda; Nizozemské dějiny; Dějiny Nizozemí; Nederlandse geschiedenis; overzicht geschiedenis Nederland; История Голландии; Historia de Holanda; Historia de los Paises Bajos; Historia de Países Bajos; Historia de Paises Bajos; Geschichte der Benelux-Staaten; Niederländische Geschichte; História da Holanda; the Netherlands history; Netherlands history; Stati d'Olanda; История на Холандия; povijest Nizozemske; historija Holandije; povijest Holandije</nowiki>

Nederlands: Deze galerijpagina bevat afbeeldingen die kriskras door de Nederlandse geschiedenis voeren en is een wegwijzer naar de vele ondercategorieën met meer afbeeldingen over een onderwerp (zie de links onder de afbeeldingen). Binnen een onderwerp in deze galerij is de volgorde zoveel mogelijk chronologisch.
Voor het verder scrollen via categoriën: zie Handboek Commons.

Kaarten[edit]

Nederland in het Pleistoceen (2,58 miljoen-11.700 jaar geleden)
9.000 v.Chr.
5.500 v.Chr
Moerassen in 100 n.Chr.
Romeinse tijd
3e eeuw
Onderdeel Frankische Rijk (3e-9e eeuw)
716
1350
Bourgondische tijd (1384-1482)
Habsburgse/Spaanse Tijd (1482-1581)
Bisdommen, vóór 1559 (Reformatie)
Bisdommen, na 1559
Unie van Utrecht (1579)
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1785)
Koloniën inclusief handelsposten
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830)
Godsdiensten (1849; rood = protestants, groen = katholiek)
Oprukken Duitsers begin WO-II
Zuiderzeewerken (1924-1975)
Lid van de NAVO sinds 1949
Lid van de Europese Unie en voorgangers sinds 1957
Twaalf provincies sinds 1986
Grondsoorten en landschappen (2018)

Periodes[edit]

Paleolithicum (500.000-10.000 v.Chr.)
Mesolithicum (10.000-5.300 v.Chr.)
Neolithicum/Nieuwe Steentijd (5.300-2.600 v.Chr)
Bronstijd (2.100-1.000 v.Chr.)
IJzertijd (1.000-100 v.Chr.)
Romeinse tijd (50 v.Chr.-476)
Middeleeuwen (±500-1500)
Vikingtijd (9e-10e eeuw)
Graventijd (±1000-1500)
Hoekse en Kabeljauwse twisten (1350-1490)
Bourgondische Tijd (1384-1482)
Habsburgse Tijd (1482-1581)
Reformatie (16e eeuw)
Tachtigjarige oorlog) (1568-1648
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795)
Patriottentijd (1780–1787)
Franse Tijd (1794–1814)
Koninkrijk der Nederlanden (1813-heden)
Tweede Wereldoorlog
Na WO-II: Vrede en toenemende welvaart, milieuproblemen, immigratie

Bouwwerken[edit]

Voormalige bouwwerken (Burcht van Oostvoorne, 12e-17e eeuw)
Reconstructie uit IJzertijd (1.000-100 v.Chr.)
Romeins badhuis (reconstructie) (50 v.Chr.-476)
Middeleeuws kasteel (Radboud, 1288)
Sint-Servaasbrug Maastricht, 1298, oudste brug in Nederland
Romaanse architectuur (950-1250) - Munsterkerk, Roermond (13e eeuw)
Gotische architectuur (1230-1560) - Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch; 1220-1530)
Hofjes (13e-19e eeuw) - Pelstergasthuis (vóór 1267)
Renaissance-architectuur (1525-1630) - Stadhuis Delft (1618)
Hollands Classisisme - Paleis op de Dam (1665)
Barok-architectuur (17e eeuw) - Sint-Gerlachuskerk (Houthem, 1720-1735)
Rococo (midden 18e eeuw) - Rolduc-bibliotheek
Koloniale architectuur
Neoclassisme (1770-1840) - Paviljoen Welgelegen, 1789
Rijtjeshuizen vanaf de 19e eeuw
Neogotische architectuur - Sint-Vituskerk (Hilversum, 1890-1892)
Art Nouveau/Jugendstil (1890-1914)
Rationalisme (1900-1920) - Beurs van Berlage (1903)
Sociale woningbouw - eerste woningwetwoningen (1909)
Functionalisme|Nieuwe Bouwen/ Nieuwe Zakelijkheid (±1910 - ±1970)
Amsterdamse School (1910-1935) en Expressionisme (±1910-1930)
Art Deco (1920-1939) - Radio Kootwijk
Modernisme (±1920-1980) - De Bazel (1926)
Delftse School (±1925-1955) - Woningen, Groningen (1937)
Brutalisme (±1950-1980)
Bossche School (±1960-1980) - St. Lucaskerk, Den Bosch (1973)
Structuralisme (1965-1985) - Centraal Beheer (1972)
Postmodernisme (1980-) - Groninger Museum (1994)

Mensen[edit]

Voor kunstenaars: zie Kunst

Willibrord, missionaris (658-739)
Desiderius Erasmus, Humanist (1466-1536)
Willem van Oranje, Vader des Vaderlands (1533-1584); opvolgers: Huis van Oranje-Nassau
Johan van Oldenbarnevelt, staatsman (1547-1619)
Hugo de Groot, rechtsgeleerde (1583–1645)
Joost van den Vondel, schrijver (1587-1679)
Michiel de Ruyter, admiraal, zeeheld (1607-1667)
Christiaan Huygens, wetenschapper en instrumentenmaker (1629-1695)
Antoni van Leeuwenhoek, "Vader van de microbiologie" (1632-1723)
Lodewijk Napoleon, (1e) Koning van Holland (1806-1810)
Thorbecke, grondlegger parlementarisme (1798–1872)
Abraham Kuyper, theoloog (orthodox-protestants) en politicus (1837–1920)
Aletta Jacobs, feministe en eerste vrouwelijke academicus/arts in Nederland (1854-1924)
Cornelis Lely, waterbouwkundige en politicus (1854-1929)
Hannie Schaft, symbool Verzet WO-II (1920-1945)
Willem Drees, grondlegger verzorgingsstaat (1886-1988)

Economie[edit]

Munten - Keltische munten (1e eeuw v.Chr.)
Hanze (1200-17e eeuw)
Gulden (1378-2002)
Turfwinning sinds de Middeleeuwen, vanaf ±1600 op grotere schaal
Gouden Eeuw (1588-1702)
Kolonisatie (1596-1954)
Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) (1602-1800), eerste NV ter wereld
Banken vanaf 1609 (Amsterdamsche Wisselbank, in het oude stadhuis)
Tulpenmanie (1636-1637) eerste economische bubbel ter wereld
Bankbiljetten vanaf 1846 officieel betaalmiddel
Industriële revolutie (±1850-1900)
Postzegels vanaf 1852
Haven van Rotterdam (vanaf ±1880) grootste haven van Europa
Zware industrie vanaf begin 20e eeuw (mijnbouw al vanaf 19e eeuw)
Crisisjaren (1930-1940)
Economie in WO-II (distributiebon)
Marshall Plan (1948-1952)
Gastarbeiders (vanaf ±1955 en eerder)
Verdwenen beroepen (dorpsomroeper)
Intensivering landbouw vanaf 1960s
Aardgas uit Slochteren (±1963-2024)
Neoliberalisme vanaf ±1982

Voorwerpen[edit]

Zie ook: Historische Musea

Pot uit het Neolithicum (5.300-2.100 v.Chr.)
Zwaard van Jutphaas (1800-1500 v.Chr)
Jurk uit de IJzertijd (1.000-100 v.Chr.)
Romeinse olielamp (±200 na Chr.)
Merovingse tijd (5e-8e eeuw)
Sieraden uit opgravingen - Halskettingen (±550)
Fibula (±800) uit Dorestad
Middeleeuwse zegels - Graaf Floris V
Orgels - Peter Gerritsz-orgel/Nicolaï-orgel (1479)
Boekenkist waarin Hugo de Groot ontsnapte (1522)
Meubilair - Zeeuwse kast (1665-1670)
Klokken in huis vanaf 17e eeuw
Pruikentijd (18e eeuw)
Water closets (wc's) vanaf ±1800
Kachels sinds begin 19e eeuw in zwang
Uitrusting in de waskamer (19e - eerste helft 20e eeuw)
Telecommunicatie vanaf 1881
Gloeilampen sinds 1883
Elektrische apparaten vanaf ±1920 (radio's)
Jodenster in WO-II
Plastic voorwerpen vooral na WO-II
(Elektronische) Computers vanaf 1953

Kunst[edit]

Oudste tekening van Nederland (10.000 v.Chr.)
Mannetje van Willemstad (±5.400 v.Chr.)
Figurine uit de Bronstijd (2.100-1.000 v.Chr.)
Godin Nehalennia (150-250 n.Chr.)
Romeinse glaskunst (±200)
Kunst uit de 10 eeuw
Timpaan Sint-Servaasbasiliek (12e eeuw)
Freso's in Nederland (Maastricht, Dominikanerkerk, 13e eeuw)
14e-eeuwse profane kunst (Kerk Westerwijtwerd, Groningen)
Volkskunst
Meester van Elsloo (1490s; laat-Middeleeuwse houtsnijkunst)
Schilderijen van Jeroen Bosch (±1450-1516)
Schilderijen van Rembrandt (1606-1669)
Delfts blauw (vanaf 17e eeuw)
Praalgraven in Nederland - Midwolde (1665 + 1714)
Gevelstenen (Dordrecht, 1776)
Schilderijen van Vincent van Gogh (1853-1890)
De Stijl kunststroming (1917-1932)
Karel Appel (1921-2006)
Sculpturen - duizenden naoorlogse kunstwerken in publieke ruimtes ivm Percentageregeling beeldende kunst

Nederlandse teksten[edit]

Meer sleutelteksten: Basisbibliotheek (Wikipedia) en Canon van de Nederlandse letterkunde (Wikipedia)

"haþuþȳwas ann kusjam logūns", Runeninscriptie van Bergakker, 425-450
"Maltho thi afrio lito" - Lex Salica, 6e eeuw
Oudsaksische doopgelofte (776-800)
Wachtendonckse Psalmen (oorspr. 10e eeuw)
Leidse Willeram (1059-1065; oudste bewaard gebleven handschrift met Oudnederlands of Nederfrankisch)
"Hebban olla vogala ..." (±1100)
"Tesi samanunga vvas edele unde scona" (Evangeliarium van Munsterbilzen, 1130)
Legende van St. Servaas (1170-1185) / Hendrik van Veldeke - oudste literaire werk in het Nederlands
Schepenbrief van Bochoute (1249, Oudst akte in het Nederlands, uit Vlaanderen)
Toneelstukken: vanaf de Middeleeuwen (oudste: het Mysteriespel)
Verluchte handschriften (late Middeleeuwen)
Unie van Utrecht (ondertekening) (1579, begin Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden)
Plakkaat van Verlatinge (1581, Onafhankelijkheidsverklaring)
Courante uyt Italien, Duytslandt, &c. oudste krant in het Nederlands (1618)
Statenvertaling van de Bijbel (1637)
Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart - eerste Nederlandse roman (1782)
Staatsregeling voor het Bataafsche Volk - eerste "grondwet" (1798)
Max Havelaar - (1860) roman met grote invloed op Nederlandse koloniale politiek
Officiële spellingen vanaf 1804
Verzetskranten in WO-II
't Kofschip - ezelsbruggetje
Digitale teksten (brede beschikbaarheid vanaf 1980s)