Serbian subtitles for clip: File:Hubblecast 97.webm

1
00:00:01,129 --> 00:00:04,697
Otkako ljudi znaju da su zvezde na nebu

2
00:00:04,697 --> 00:00:08,500
zapravo druga sunca, pitaju se sledeće:

3
00:00:08,500 --> 00:00:14,500
Da li oko tih sunaca kruže druge planete? Ima li života na njima?

4
00:00:14,500 --> 00:00:17,306
Jesmo li sami u svemiru?

5
00:00:20,533 --> 00:00:25,500
Otkako je pre samo 25 godina otkrivena prva egzoplaneta,

6
00:00:25,500 --> 00:00:27,600
Habl je jedan od mnogih instrumenata koji

7
00:00:27,600 --> 00:00:30,268
pokušava da odgovori na ova pitanja.

8
00:00:30,268 --> 00:00:34,919
Astronomi ga koriste kako bi pronašli život na drugim svetovima.

9
00:00:45,880 --> 00:00:50,469
Habl, egzoplanete i potraga za životom

10
00:00:53,000 --> 00:00:58,121
Prošlo je 25 godina otkako je otkrivena prva egzoplaneta

11
00:00:58,121 --> 00:01:04,251
i osam godina otkako je uz pomoć Habla snimljena prva direktna slika vanzemaljskog sveta.

12
00:01:08,326 --> 00:01:13,272
Dok smo u početku znali samo za nekoliko izuzetno velikih egzoplaneta,

13
00:01:13,272 --> 00:01:16,076
koje su najčešće bile blizu svoje matične zvezde,

14
00:01:16,076 --> 00:01:19,742
danas znamo za više od 3000 egzoplaneta.

15
00:01:20,162 --> 00:01:22,309
Različitih su veličina

16
00:01:22,309 --> 00:01:26,223
i kruže oko različitih vrsta zvezda na različitim razdaljinama.

17
00:01:27,495 --> 00:01:32,690
Međutim, za sada jedna stvar nije otkrivena: dokaz života.

18
00:01:37,495 --> 00:01:41,033
Uprkos napretku koji je ostvaren u poslednjih nekoliko decenija,

19
00:01:41,033 --> 00:01:44,951
potraga za egzoplanetama je i dalje zahtevna.

20
00:01:45,700 --> 00:01:51,400
Egzoplanete se kriju u senkama i ne emituju sopstvenu svetlost.

21
00:01:51,400 --> 00:01:54,005
Ako je i emituju, ta je svetlost nadjačana

22
00:01:54,005 --> 00:01:57,888
nadmoćnom svetlošću njihovih matičnih zvezda.

23
00:02:03,185 --> 00:02:07,389
Zbog toga je naročito teško pronaći planete koje su iste veličine kao Zemlja

24
00:02:07,389 --> 00:02:11,539
u takozvanoj naseljivoj zoni - regionu oko zvezde

25
00:02:11,539 --> 00:02:15,214
u kojem na površini planete može da postoji tekuća voda.

26
00:02:18,144 --> 00:02:22,443
Svi znamo da je voda od suštinske važnosti za život.

27
00:02:24,363 --> 00:02:29,346
Voda može da ostane u tečnom stanju samo u užem temperaturnom rasponu.

28
00:02:29,346 --> 00:02:34,733
Ako je zvezda oko koje planeta kruži previše blizu, voda isparava.

29
00:02:34,733 --> 00:02:38,000
Ako je predaleko, voda mrzne.

30
00:02:38,000 --> 00:02:42,378
Tanka linija između ove dve krajnosti, naseljiva zona,

31
00:02:42,378 --> 00:02:46,573
predstavlja najpovoljnije stanište za vanzemaljski život.

32
00:02:51,090 --> 00:02:53,576
Stoga, ako znamo gde da tražimo,

33
00:02:53,576 --> 00:02:58,573
kako ćemo znati da vanzemaljski život postoji na udaljenoj planeti?

34
00:03:02,090 --> 00:03:05,257
Trenutno nije u planu niti postoji teleskop

35
00:03:05,257 --> 00:03:08,605
koji može da razloži površinu planete.

36
00:03:11,535 --> 00:03:14,908
Međutim, radio-teleskopima se i dalje prate poruke

37
00:03:14,908 --> 00:03:21,080
iz drugih civilizacija, u nadi da su i njihovi stanovnici radoznali poput nas.

38
00:03:21,080 --> 00:03:27,092
Takođe, moglo bi da nam se posreći i da pronađemo znake naprednih civilizacija.

39
00:03:27,092 --> 00:03:33,512
Nešto poput prstenastog sveta, ogromne veštačke strukture izgrađene oko jedne zvezde.

40
00:03:33,512 --> 00:03:38,051
Ipak, šanse za takvo otkriće su veoma male.

41
00:03:41,600 --> 00:03:45,947
U potrazi za životom, optički i infracrveni teleskopi

42
00:03:45,947 --> 00:03:50,047
se fokusiraju na analizu atmosfere egzoplaneta.

43
00:03:50,047 --> 00:03:52,037
Život može da menja

44
00:03:52,037 --> 00:03:55,704
strukturu atmosfere jedne planete, i to u velikoj meri.

45
00:03:58,421 --> 00:04:01,600
Vazduh u Zemljinoj atmosferi su

46
00:04:01,600 --> 00:04:05,816
mikroskopski organizmi počeli da ispuštaju pre nekoliko milijardi godina.

47
00:04:12,520 --> 00:04:15,959
Ako je do sličnog procesa došlo na drugim svetovima,

48
00:04:15,959 --> 00:04:20,426
možda ćemo moći da ga uočimo u spektru planete.

49
00:04:22,800 --> 00:04:25,050
S kraja 2016. godine,

50
00:04:25,050 --> 00:04:29,543
evropski astronomi će da počnu sa korišćenjem gotovo pet stotina Hablovih orbita,

51
00:04:29,543 --> 00:04:32,782
u trajanju od samo mesec dana,

52
00:04:32,782 --> 00:04:36,800
kako bi sproveli detaljno izučavanje atmosfere stotina

53
00:04:36,800 --> 00:04:39,400
već poznatih egzoplaneta.

54
00:04:43,567 --> 00:04:46,900
Habl je već izučavao vanzemaljske atmosfere,

55
00:04:46,900 --> 00:04:50,060
ali ovaj program nudi nam jedinstvenu priliku

56
00:04:50,060 --> 00:04:53,379
da ih izučimo bolje nego ikad.

57
00:04:57,100 --> 00:05:00,436
Podaci koje dobijemo od Habla u narednih nekoliko meseci

58
00:05:00,436 --> 00:05:05,129
biće od suštinskog značaja za dalja izučavanja.

59
00:05:05,129 --> 00:05:06,800
Takođe, uz pomoć predstojeće

60
00:05:06,800 --> 00:05:10,551
nove generacije teleskopa u svemiru i na zemlji,

61
00:05:10,551 --> 00:05:13,971
astronomi će, kao nikada do sada,

62
00:05:13,971 --> 00:05:18,705
biti bliže otkrivanju života u svemiru.

63
00:05:26,459 --> 00:05:37,617
Transkripcija -- ESA/Habl. Prevela-- Mirjana Dragović