Polish subtitles for clip: File:Hubblecast 97.webm

1
00:00:01,129 --> 00:00:04,697
Tak długo jak długo ludzie wiedzą że gwiazdy na niebie

2
00:00:04,697 --> 00:00:08,500
to inne słońca, zadają sobie też pytanie:

3
00:00:08,500 --> 00:00:14,500
Czy te słońca są okrążane przez planety? Czy jest tam życie?

4
00:00:14,500 --> 00:00:17,306
Czy jesteśmy sami we Wszechświecie?

5
00:00:20,533 --> 00:00:25,500
Od odkrycia pierwszych egzoplanet zaledwie 25 lat temu,

6
00:00:25,500 --> 00:00:27,600
Hubble jest jednym z wielu narzędzi

7
00:00:27,600 --> 00:00:30,268
próbujących odpowiedzieć na te pytania.

8
00:00:30,268 --> 00:00:34,919
Astronomowie korzystają z niego szukając życia na innych planetach.

9
00:00:45,880 --> 00:00:50,469
Hubble, egzoplanety i poszukiwanie życia.

10
00:00:53,000 --> 00:00:58,121
25 lat minęło od czasu odkrycia pierwszej egzoplanety

11
00:00:58,121 --> 00:01:04,251
oraz 8 lat od kiedy Hubble wykonał pierwsze bezpośrednie zdjęcie obcego świata.

12
00:01:08,326 --> 00:01:13,272
Choć na początku znaliśmy tylko kilka bardzo masywnych egzoplanet

13
00:01:13,272 --> 00:01:16,076
- najczęściej blisko swej gwiazdy macierzystej -

14
00:01:16,076 --> 00:01:19,742
dziś znamy ich ponad 3000.

15
00:01:20,162 --> 00:01:22,309
Są różnych rozmiarów

16
00:01:22,309 --> 00:01:26,223
i krążą w różnej odległości od gwiazd rozmaitych typów.

17
00:01:27,495 --> 00:01:32,690
Ale jednej rzeczy do tej pory nie znaleziono: dowodu istnienia życia.

18
00:01:37,495 --> 00:01:41,033
Pomimo wielkiego postępu dokonanego w ostatnich dziesięcioleciach,

19
00:01:41,033 --> 00:01:44,951
polowanie na egzoplanety nadal jest dużym wyzwaniem.

20
00:01:45,700 --> 00:01:51,400
Kryją się w cieniu, nie dając w ogóle własnego światła.

21
00:01:51,400 --> 00:01:54,005
Jakiekolwiek światło odbite od nich tonie

22
00:01:54,005 --> 00:01:57,888
w przytłaczającym blasku macierzystej gwiazdy.

23
00:02:03,185 --> 00:02:07,389
Dlatego niezmiernie trudno odnaleźć planety ziemskich rozmiarów

24
00:02:07,389 --> 00:02:11,539
w tzw. strefie życia - rejonie wokół gwiazdy

25
00:02:11,539 --> 00:02:15,214
gdzie woda na powierzchni planety może występować w stanie płynnym.

26
00:02:18,144 --> 00:02:22,443
A woda jest niezbędna dla wszystkich form życia jakie znamy.

27
00:02:24,363 --> 00:02:29,346
Woda pozostaje płynna w wąskim zakresie temperatur.

28
00:02:29,346 --> 00:02:34,733
Jeśli planeta krąży zbyt blisko gwiazdy, woda wyparowuje.

29
00:02:34,733 --> 00:02:38,000
Zbyt daleko i woda zamarza.

30
00:02:38,000 --> 00:02:42,378
Wąskie pasmo między tymi obszarami to strefa życia,

31
00:02:42,378 --> 00:02:46,573
która daje największe szanse na istnienie obcego życia.

32
00:02:51,090 --> 00:02:53,576
Więc jeśli wiemy gdzie patrzeć,

33
00:02:53,576 --> 00:02:58,573
skąd będziemy wiedzieć czy obce życie istnieje na odległej planecie?

34
00:03:02,090 --> 00:03:05,257
Żaden z obecnych i planowanych teleskopów

35
00:03:05,257 --> 00:03:08,605
nie jest w stanie ukazać powierzchni planety.

36
00:03:11,535 --> 00:03:14,908
Ale radioteleskopy nasłuchują wiadomości

37
00:03:14,908 --> 00:03:21,080
od obcych cywilizacji, w nadziei że są one tak ciekawe Wszechświata jak i my.

38
00:03:21,080 --> 00:03:27,092
Może będziemy mieli szczęście i znajdziemy oznaki zaawansowanych cywilizacji.

39
00:03:27,092 --> 00:03:33,512
Coś w stylu pierścienia, ogromnej struktury zbudowanej wokół gwiazdy.

40
00:03:33,512 --> 00:03:38,051
Ale szanse na takie odkrycie są raczej niewielkie.

41
00:03:41,600 --> 00:03:45,947
W poszukiwaniach życia, teleskopy optyczne i podczerwone

42
00:03:45,947 --> 00:03:50,047
skupiają się na analizie atmosfer egozplanet.

43
00:03:50,047 --> 00:03:52,037
Życie jest zdolne zmienić

44
00:03:52,037 --> 00:03:55,704
skład atmosfery planety na bardzo dużą skalę.

45
00:03:58,421 --> 00:04:01,600
Tlen w atmosferze Ziemi został uwolniony

46
00:04:01,600 --> 00:04:05,816
miliardy lat temu przez mikroskopijne organizmy.

47
00:04:12,520 --> 00:04:15,959
Jeśli podobny proces zdarzył się na innych planetach,

48
00:04:15,959 --> 00:04:20,426
może będziemy w stanie wykryć go w spektrach planet.

49
00:04:22,800 --> 00:04:25,050
Od końca roku 2016

50
00:04:25,050 --> 00:04:29,543
europejscy astronomowie będą wykorzystywać prawie 500 orbit Hubble'a

51
00:04:29,543 --> 00:04:32,782
- co odpowiada ponad miesiącowi czasu obserwacyjnego -

52
00:04:32,782 --> 00:04:36,800
aby prowadzić dokładne badania atmosfery setek

53
00:04:36,800 --> 00:04:39,400
już znanych egzoplanet.

54
00:04:43,567 --> 00:04:46,900
Hubble badał już wcześniej obce atmosfery,

55
00:04:46,900 --> 00:04:50,060
ale ten program oferuje bezkonkurencyjną szansę

56
00:04:50,060 --> 00:04:53,379
na poznanie ich lepiej niż kiedykolwiek wcześniej.

57
00:04:57,100 --> 00:05:00,436
Dane które zbierzemy dzięki Hubble'owi w następnych miesiącach

58
00:05:00,436 --> 00:05:05,129
będą podstawową bazą do dalszych badań.

59
00:05:05,129 --> 00:05:06,800
A dzięki możliwościom przyszłych

60
00:05:06,800 --> 00:05:10,551
teleskopów kosmicznych i naziemnych następnej generacji,

61
00:05:10,551 --> 00:05:13,971
astronomowie mogą bardziej niż kiedykolwiek zbliżyć się do

62
00:05:13,971 --> 00:05:18,705
odkrycia życia w innym zakątku Wszechświata.

63
00:05:26,459 --> 00:05:37,617
Transkrypcja: ESA/Hubble.
Tłumaczenie: Mariusz Herbich.