Esperanto subtitles for clip: File:048 - Kio estas virusoj - scivolemo - zdf.webm

1
00:00:06,276 --> 00:00:10,000
Virusoj estas infektaj organikaj strukturoj.

2
00:00:10,000 --> 00:00:16,322
Ili ne havas propran metabolan sistemon kaj povas reproduktiĝi nur en taŭga gastiga ĉelo. 

3
00:00:16,322 --> 00:00:20,427
Kontraste al bakterioj, ili ne estas vivantaj estaĵoj 

4
00:00:20,427 --> 00:00:23,830
kaj grandas ĝis centoble malpli ol bakterioj.

5
00:00:23,830 --> 00:00:27,154
Entute estas kelkaj miloj da konataj virusoj, 

6
00:00:27,154 --> 00:00:31,590
sed probable ekzistas ĉirkaŭ 100 milionoj da malsamaj tipoj.

7
00:00:31,590 --> 00:00:34,888
Virusaj atakoj - kiel ĉi tiu de kronviruso - 

8
00:00:34,888 --> 00:00:37,293
ĉiam sekvas la saman modelon.

9
00:00:37,293 --> 00:00:39,866
La virusoj "albordiĝas" sur ĉelo, 

10
00:00:39,866 --> 00:00:42,795
metas sian genetikan informon en la ĉelon 

11
00:00:42,795 --> 00:00:46,777
kaj tiel devigas la gastigan ĉelon produkti novajn virusojn.

12
00:00:46,777 --> 00:00:50,503
La produktitaj virusoj tiam atakas aliajn ĉelojn, 

13
00:00:50,503 --> 00:00:52,210
daŭrigante la ciklon.

14
00:00:52,210 --> 00:00:56,395
La infektita ĉelo mortas post ĉirkaŭ du tagoj. 

15
00:00:56,395 --> 00:01:01,172
Samtempe nia imunsistemo atakas la virusojn.

16
00:01:01,172 --> 00:01:08,078
Sur la surfaco de multaj virusoj estas strukturoj kiuj aspektas kiel pikiloj aŭ dornoj.

17
00:01:08,078 --> 00:01:12,597
Ofte estas ŝelo sube, kiu enfermas la genetikan materialon.

18
00:01:12,597 --> 00:01:17,067
La duobla helico de la DNA enhavas la genetikan informon 

19
00:01:17,067 --> 00:01:21,744
- en tiel nomataj RNA-virusoj ĝi estas plejparte unuflanka RNA.

20
00:01:21,744 --> 00:01:25,175
Ekzemple la kronviruso estas RNA-viruso.

21
00:01:25,175 --> 00:01:30,395
RNA preskaŭ ĉiam estas unufadena kaj kemie malpli stabila ol DNA, 

22
00:01:30,395 --> 00:01:33,842
kio signifas, ke kopiaj eraroj pli ofte okazas.

23
00:01:33,842 --> 00:01:35,806
La viruso mutacias. 

24
00:01:35,806 --> 00:01:39,192
La homa imunsistemo malrapide respondas al ĉi tio, 

25
00:01:39,192 --> 00:01:43,151
kaj vakcina disvolviĝo estas pli malfacila.