Cathedral in Bydgoszcz

Polski: Katedra św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy. Galeria przedstawia fotografie kościoła katedralnego św. Marcina i Mikołaja, w tym jego wnętrz i wyposażenia. Jest to kluczowy zabytek architektury staropolskiej w Bydgoszczy.

English: Cathedral in Bydgoszcz, Poland, Kuyavian-Pomeranian Voivodeship

Widoki za dnia

Bydgoski kościół farny w 1900 r.
Katedra widziana z wieży ciśnień
Widok z Wyspy Młyńskiej
Widok od strony Brdy
Gotycki szczyt zachodni
Widok od Starego Rynku
Wieża dzwonnica
Tzw "kamienie chlebowe" w murze dzwonnicy
Neogotycka przybudówka z 1875 r., postawiona przy południowym murze prezbiterium w miejscu dawnej kaplicy św. Szczepana (1597-1829).
Ściana północna ze śladami (zamurowany portal i okna) starszej świątyni, sprzed 1425 r.
Widok od Brdy
Szczyt zachodni
Od ul. Farnej
Rzeźba „Dzieci bawiące się z gęsią” na tle katedry
Figura św. Jana Nepomucena (1730-1745) – najstarsza zachowana rzeźba figuralna, w Bydgoszczy, stojąca „pod gołym niebem”
Sygnaturka na kalenicy korpusu nawowego, mieszcząca dzwon z 1702 r.
Drzwi Jubileuszowe, ufundowane w 2003 r. z okazji 2000-lecia chrześcijaństwa, 1000-lecia metropolii gnieźnieńskiej i 500-lecia bydgoskiego kościoła farnego
Kaplica św. Fabiana i św. Sebastiana (1617), po 1830 r. nazywana kaplicą św. Krzyża
Widok od ul. Jezuickiej
Sześciokondygnacyjny szczyt zachodni

Widoki o zmierzchu i nocą

Widok z Wyspy Młyńskiej
Widok od Brdy
Stromy dach
Szczyt zachodni
Widok z północy
Widok od Brdy
Szczyt zachodni
Ściana z łukiem tęczowym
Nocą
Widok z bulwarów
Wieża dzwonnica
Dach
Kaplica św. Krzyża
Wieża sygnaturka
Krzyż wieńczący wieżę w świetle księżyca

Cudowne wizerunki

Obraz Matki Bożej Pięknej Miłości (1466-1475) zwanym także „Madonną z Różą”, dwukrotnie koronowany (1966, 1999) w ołtarzu głównym. Na dole wizerunek fundatora: Mikołaja Szarlejskiego lub starosty bydgoskiego Jana Kościeleckiego
Oblicze Matki Bożej Pięknej Miłości (1466-1475) na obrazie znajdującym się w ołtarzu głównym
Obraz Matki Boskiej Szkaplerznej (ok. 1700 r.), pochodzący z kościoła Karmelitów w Bydgoszczy zburzonego w 1822 r.
Renesansowy krucyfiks (1525 r.) w ołtarzu kaplicy św. Krzyża

Wnętrze

Wnętrze świątyni, nawa główna
Wnętrze katedry – ściana południowa
Ambona
Ambona
Barokowy konfesjonał
Chrzcielnica ufundowana przez burmistrza Wojciecha Łochowskiego w 1661 r.
Stacja Drogi Krzyżowej na filarze międzynawowym
Kuta krata pod chórem muzycznym
Figura św. jana Ewangelisty, pochodząca z pierwotnego ołtarza w nieistniejącej kaplicy św. Jana
Polichromia wykonana w latach 1922-1926 wg projektu Stefana Cybichowskiego
Filar
Herb Polski
Herb Bydgoszczy
Witraż w ścianie zachodniej wykonany przez art. malarza Henryka Nostitz-Jackowskiego z Poznania (1923-1924), po zniszczeniach wojennych uzupełniony i zakonserwowany przez art. mal. witrażystę Edwarda Kwiatkowskiego z Torunia (1949-1954)
Organy
Sklepienia
Polichromia w stylu art deco na kopule kaplicy św. Krzyża
Drewniane, polichromowane, rokokowe stalle siedmio- i dwudzielne (2. poł. XVIII w.), pochodzące z kościoła karmelitów. Na zapieckach stalli malowane obrazy świętych i błogosławionych karmelitów
Stalle w prezbiterium
XVIII-wieczne stalle przy ścianie zachodniej

Ołtarze

Ołtarz główny Najświętszej Marii Panny
Polichromowany barokowy ołtarz główny (ok. 1666 r., odnowiony w 1922-1926). Retabulum z rzeźbami dwóch świętych biskupów po bokach (prawdopodobnie patronów kościoła: św. św. Marcina i Mikołaja), dwóch aniołów z kielichem i hostią w części środkowej, oraz dwóch aniołów w górnej kondygnacji i Gołębicą Ducha Świętego w zwieńczeniu. W centrum ołtarza, w złocistej ramie gotycko-renesansowy obraz „Bydgoskiej Madonny" - Matki Bożej Pięknej Miłości z Dzieciątkiem Jezus, trzymającej różę w dłoni, z postacią fundatora klęczącą u Jej stóp (szkoła flamandzka, dat. na 1. ćw. XVI w.) W górnej kondygnacji kolisty barokowy obraz Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, z parą klęczących fundatorów i nie rozpoznanymi herbami (pocz. XVIII w.) Pod oknami, po obu stronach ołtarza - dwa barokowe świeczniki (XVIII/XIX w.)
Ołtarz Matki Bożej Szkaplerznej (2. poł. XVII w.) z rzeźbami dwóch zakonnic, dwóch aniołów z kartuszami na belkowaniu i popiersiem Boga Ojca w zwieńczeniu; w polu środkowym łaskami słynący obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem (malowany na desce ok. 1700 r., z kościoła karmelitów) w srebrnych, bogato trybowanych sukienkach; w górnej kondygnacji obraz Małej Świętej Rodziny - Ucieczka do Egiptu (XVII/XVIII w.) i figury dwóch świętych
Polichromowany ołtarz św. Józefa, z barokowymi obrazami w polu środkowym: obrazem św. Józefa z młodocianym Chrystusem (2. poł. w. XVII (pocz. XVIII w.), ze Świętą Rodziną na zasuwie (malowany na desce w pocz. XVII w., pochodzący z dawnej kaplicy św. Anny), w retabulum postaci św. Andrzeja i św. Piotra (2. poł. XVII w.); w nasadzie ołtarza obraz Zwiastowanie oraz rzeźby dwóch zakonników i anioła w zwieńczeniu
Ołtarz św. Antoniego z Padwy (pocz. XVIII w.) z malowanym na blasze barokowym obrazem św. Antoniego z Dzieciątkiem (2. poł. XVI w., szkoła florencka, pochodzący z kościoła bernardynów bydgoskich), ze srebrną sukienką (1. poł. XVIII w.); w górnej kondygnacji obraz Opłakiwanie (pocz. XIX w.), a na niej tabernakulum relikwiarzowe (poł. XVII w., przekształcone)
Późnobarokowy ołtarz św. Barbary (1. poł. XVIII w.) z obrazem św. Barbary w środku (2. poł. XVII w., pochodzenia włoskiego lub flamandzkiego, z kościoła karmelitów); w nasadzie ołtarza - obraz św. Wawrzyńca (XVIII w.); w retabulum postaci dwóch zakonnic
Barokowy ołtarz w kaplicy św. Krzyża. Drewniany, polichromowany (poł. XVII w., przekształcony w XIX w. i ok. 1920 r.) z rzeźbami: w polu środkowym renesansowy krucyfiks (1525 r.) na nowym tle, po bokach św. Grzegorz i św. Weronika; w nasadzie ołtarza płaskorzeźba Zmartwychwstanie. Mensa w kształcie sarkofagu z płaskorzeźbioną dekoracją akantowo-wstęgową (ok. 1730 r.), z tabernakulum (z tegoż okresu)
Ołtarz św. Rocha (1696 r.) fundowany przez Stanisława i Helenę Konarskich; w polu środkowym obraz św. Rocha (1841 r.) w srebrnej sukience, obok którego aniołek trzymający chustę z napisem: eris in peste patronus (będziesz opiekunem podczas zarazy); w górnej kondygnacji barokowy obraz Męczeństwo św. Kryspina i Kryspiniana (1690 r.)
Obraz Matki Bożej Szkaplerznej (ok. 1700 r.) pochodzący z kościoła karmelitów w Bydgoszczy
Obraz św. Antoniego (2. poł. XVI w., szkoła florencka) ze srebrną sukienką (1. poł. XVIII w.), pochodzący z kościoła bernardynów bydgoskich
Obraz przedstawiający męczeńską śmierć bł. karmelity Stanisława Bydgosty, w 1420 r., na zapiecku rokokowej ambony (2. poł. XVIII w., z kościoła karmelitów bydgoskich)
Obraz św. Barbary (2. poł. XVII w.) pochodzenia włoskiego lub flamandzkiego
Obraz św. Józefa z młodocianym Chrystusem, pochodzący z kościoła karmelitów bydgoskich, II poł. XVII - przełom XVII-XVIII w.
Obraz św. Rocha (1841 r.) w srebrnej sukience; obok niego aniołek trzymający chustę z napisem: eris in peste patronus (będziesz opiekunem podczas zarazy)

Kamienie memorialne i tablice na zewnątrz kościoła

Kamień memorialny upamiętniający adwokatów bydgoskich – ofiary II wojny światowej
Kamień memorialny upamiętniający 1000 lat metropolii gnieźnieńskiej
Tablica pamiątkowa w miejscu dawnej kaplicy św. Jana (1612-1829)
Tablica pamiątkowa proboszcza ks. kan. Józefa Schulza i księży wikariuszy: Jana Jakubowskiego, Stanisława Kopcia i Antoniego Świadka, zamordowanych podczas okupacji niemieckiej (1948, ściana południowa).

Tablice pamiątkowe we wnętrzu świątyni

Epitafium z mosiądzu projektu art. rzeźbiarza Aleksandra Dętkosia z Bydgoszczy (1992 r.) poświęcone pamięci Prymasa Tysiąclecia kard. Stefana Wyszyńskiego (1901-1981) oraz biskupów pomocniczych archidiecezji gnieźnieńskiej: Lucjana Bernackiego (1902-1975) i Jana Michalskiego (1914-1989). Znajduje się na ścianie południowej, obok ołtarza św. Antoniego
Tablica w kruchcie kościelnej, upamiętniająca drzwi jubileuszowe ufundowane z okazji 500-lecia kościoła farnego i 1000-lecia archidiecezji gnieźnieńskiej (2003).
Mosiężna tablica poświęcona pamięci ks. Franciszka Ksawerego Hanelta, proboszcza Fary w latach 1946-71 (który odnowił Farę i kościół klarysek oraz przywrócił kult Matki Bożej Bydgoskiej), z portretem zmarłego w medalionie (1997). Znajduje się na ścianie południowej, obok ołtarza św. Rocha.
Tablica upamiętniająca wizytę apostolską Jana Pawła II w Bydgoszczy 7 czerwca 1999 r.
Tablica w kruchcie kościelnej, upamiętniająca 47 zamordowanych kupców bydgoskich (1949, przeniesiona z dawnej Resursy Kupieckiej)
Tablica w kruchcie kościelnej, upamiętniająca zamordowanych 11 listopada 1939 r. przez Niemców: prezydenta Bydgoszczy Leona Barciszewskiego i jego syna Janusza (1979)
Klasycystyczna płyta nagrobna Mikołaja Czapskiego (generała Wojsk Polskich, 1753-1833), z czarnego marmuru, z herbem Leliwa i panopliami oraz z medalionem, w którym umieszczono portret zmarłego otoczony stiukowym wieńcem laurowym (1833 r.) Znajduje się na zamknięciu nawy południowej, przy łuku tęczowym
Barokowa, nagrobna płyta inskrypcyjna z czarnego marmuru w obramieniu kartuszowym (1630 r.) burmistrza bydgoskiego Marcina Orłowity (1560-1630), fundatora nieistniejącej kaplicy św. Anny. Znajduje się na ścianie południowej nawy, obok ołtarza św. Rocha
Tablica w kruchcie kościelnej, upamiętniająca powstańców wielkopolskich z 1919 r. oraz wkroczenie wojsk polskich do Bydgoszczy 20 stycznia 1920 r. (1978).
Tablica w kruchcie kościelnej, upamiętniająca żołnierzy 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. gen. Gustawa Orlicza-Dreszera poległych w latach 1939-1945 oraz zamęczonych w obozach pracy i gułagach na Syberii
Kamienna płyta nagrobna rodziny Łochowskich (XVII w.) – na ścianie zachodniej, nad stallami
Kamienne epitafium inskrypcyjne mieszczanina Stanisława Grzymały, rajcy miejskiego (1580)