File:SHQYPNI.jpg

Shqip: Ky vend , Arbëria ishte një vend i krishterë, gjatë perjudhës mesjetare si dhe gjatë perjudhës Bizantine.

. Me dyndjen e Perandorisë Osmane drejt gadishullit Ballkanik një ndër vendet që ra preh e sajë , ishte dhe Arbëria. Pushtuesit Osmanë , me të mbërritur në kufijtë e sajë, konkretisht në teritoret e Voskopojës së sotme , dërguan korierë në të gjitha trevat e Arbërisë, duke ju bërë thirrje prijsve të principatave që përbënin në atë kohë Arbërinë , të pranonin kushtet e reja të Osmanillnjve, të cilët vinin si pushtues. Kushtet  : A ) Të bashkpunonin me ta në fushën e tregëtisë , të ishin aleatë në luftë kundër kundërshtarve të Perandorisë Osmane B) Të paguanin haraçet (taksat) C) Të ndryshonin fenë Përfitmet dhe humbjet që do kishin të gjithë ata që do ishin dakort ose jo me këto kushte. Përfituesit : Nuk do ju merej pasuria, tokat dhe gjëja e gjallë , përfshirë këtu dhe fëmijët si jeniçerë Humbësit : Të gjitha sa përmendëm më lart do I humbisnin, duke shtuar këtu se në të shumtën e rasteve rrezikonin të humbnin dhe jetën, ose në rastin më të mirë të syrgjynoseshin (internohen) në viset e largëta të azisë , si skllevër. Në atë perjudhë, për shkak të mosdijes, frikës, besimi tek feja dhe tradhëtia ndaj sajë, përbënin frikën më të madhe , me të cilën u përballën Arbrit. Të tradhëtoje besimin ndaj zotit , ishte njësoj sikur të kishe vdekur për së gjalli. Beja më e lartë e asjaë kohe, më e dëgjuara . më e besushmja mes njerzve , e trashëguar deri në ditët tona ishte : PËR ATË ZOT ! Në rrethanat e krijuara, pjesa më e madhe e vëndasve detyrohen të largohen nga vendi duke emigruar. Ajo pjesë e popullsië që emigroi në viset jugore të gadishullit Apenin (Italisë) me të mbërritur në ato vise, vendasit i qaujtën Arbëreshë , duke i thirrur me këtë emër për arsye të vendit nga ku vinin . Arbëria (Arbë- resh) Një pjesë e madhe e Arbërve , mërgoi drejt jugut, atje ku ndikimi i fesë kristiane ishte më i fortë, drejt greqisë dhe si rezultat i prioriteti ortodogs që kishte një pjesë e popullsisë... arritën deri në viset e Peloponezit të sotëm të Greqisë, deri në rrethinat e Attikës së sotme, kryeqtetit grek Athinës. Dhe këtu vendasit i quajn të ardhurit Arbanitë ( B-latinisht në greqisht shqiptohe V ) Ndërkohë që një pjesë tjetër e popullsië mërgoi në vise akoma më të largta, atje ku influenca e perandorisë Osmane nuk kishte arritur ende Ata mërguan deri në Ukraninën e sotme e vende të tjera të Kaukazit. Ajo pjesë e popullsisë që pranoj kushtet e pushtuesit u konvertua plotësisht në shumë drejtime në omoideatë të Osmanllinjve , duke lënë kështu “BESËN” ( LA BE NË ) besimi ndaj fesë që kishin trashëguar nga para ardhësit e tyre. Për një popullsi të vogël në numër, si rezultat i shpërbërjes së fesë (Kristanizmit) në Katolik e Ortodoks, ku Arbëria ndodhej mes kufijve natyrl e fetar të perandoris Bizantine ishte diçka jo pozitive për të Pas rëniens dhe shkatërrim të Bizantit më vonë , nga mësymia e Perandorisë Osmane , dhe në Arbëri , do sillnin si pasojë migrimin masiv të popullsisë. Kjo goditje ishte FATALE - SHKATËRRUESE me pasoja të rënda TIRAN-IE. Njerzimi gjatë gjithë historisë së tij , ka pasur filozofë , dijetarë, shkrimtarë . Dhe gjatë kësajë perjudhe ata nuk munguan të shkruajn e të anaizojnë të përceptoin fenomenin mizor që kalonte kjo trevë e ish Perandorisë Bizantine e quajtur Arbëri . Ata i vunë fenomenit një emërtim që karakterizonte copëtimin , në gjuhën e vëndasve , SHQY . Vendi u quajt SHQYP- NI ( Në shqip Dëgjon i shyer ) Vëndasit u quajtën SHQYPT – AR (Të shlyerit e arave)

Nga Roland Bademi (Petrela )