File:Ignacy Płażewski, Południowa strona Placu Wolności w Łodzi, I-4719-7.jpg

Fotografia Ignacego Płażewskiego przedstawiająca fragment Placu Wolności od strony ulicy Nowomiejskiej. Na fotografii widać pomnik Tadeusza Kościuszki oraz zabudowania południowej pierzei placu. Początki placu wiążą się z wytyczeniem obszaru Nowego Rynku (który w późniejszym okresie został zmieniony na Plac Wolności) sięgają lat 1821-23, kiedy to został wyznaczony jako ośmiokątny plac centralny pierwszej osady przemysłowej zwanej Nowym Miastem. Nowy Rynek był też punktem centralnym do nakreślenia 4 obszarów urbanistycznych podzielonych na 202 działki nowej osady przemysłowej – granicę ich stanowiły kolejno ulice Wschodnia, Zachodnia, Północna oraz Południowa (ob. Rewolucji 1905 roku). Idea umiejscowienia w tej przestrzeni pomnika Tadeusza Kościuszki pojawiła się już w 1917 r., w wyniku konkursu w 1926 r. wybrano projekt Mieczysława Lubelskiego a w 1927 r rozpoczęła się budowa pomnika. Zakończona została w 1930 r. Pomnik ten został zburzony 11 listopada 1939 r. przez niemieckiego okupanta. Po II wojnie światowej postanowiono odbudować pomnik i ponownie poproszono o jego wykonanie Mieczysława Lubelskiego. Do projektu zostali zaproszeni również łódzcy artyści Elwira i Jerzy Mazurczykowie oraz Antonii Biłas. Uroczyste odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki odbyło się 22 lipca 1960 r. W tle widać budynek dawnego Ratusza, projektu Bonifacego Witkowskiego, wzniesionego przez zgierskiego przedsiębiorcę budowlanego Zbigniewa Libelta, który powstał w latach 1826-1827. Jest to najstarszy zabytek przemysłowej Łodzi. Budynek, reprezentujący formą styl typowy dla późnego klasycyzmu Królestwa Polskiego usytuowano na narożnej działce przy Nowym Rynku u wlotu ul. Piotrkowskiej. Dziś w budynku dawnego Ratusza, w którym mieściła się również min. kasa miejska i odwach z więzieniem, siedzibę ma Archiwum Państwowe w Łodzi.

Co ciekawe forma Ratusza została zharmonizowana ze stojącym po drugiej stronie u wlotu obecnej ulicy Piotrkowskiej kościoła ewangelicko-augsburskiego Świętej Trójcy. Oba tworzyły efektowną „bramę” do głównej ulicy miasta. Świątynia ta powstała w latach 1826-28 wg. projektu tego samego architekta co Ratusz, Bonifacego Witkowskiego, a w latach 1889-1891 ze względu na rosnącą liczbę wiernych została przebudowana wg. projektu Otto Gehlinga. Od 1945 r. jest to kościół rzymskokatolicki pw. Zesłania Ducha Świętego.