File:Catacomben-Parijs-DSC 0098.jpg

Nederlands: Tekst: Wouter Engler

Omstreeks de 18de eeuw raakten de begraafplaatsen in Parijs overvol. Het leek, vooral uit hygiënisch oogpunt, het beste om de stoffelijke overschotten van de overledenen per direct over te brengen naar de eeuwenoude steengroeven langs de rand van de stad. De steengroeven werden vanaf dat moment de ’catacomben’ genoemd. De ’catacomben’ zijn een toeristische trekpleister. Iedereen kan namelijk het museum van dit ossuarium, waar de stoffelijke resten liggen van maar liefst 6 miljoen Parijzenaars, bezoeken. De openingstijden staan keurig vermeld op de website van het museum. Het is overigens raadzaam om er in de zomermaanden vroeg bij te zijn, want anders bestaat het risico dat je urenlang in de rij moet staan. En uiteraard is dat geen pretje op een snikhete zomerdag.

Cataphiles

Hoewel het bij wet verboden is om andere delen van de catacomben illegaal te bezoeken, zijn er altijd waaghalzen die zich daar niets van aantrekken. Een groep, die bekend staat als de ’Cataphiles’, probeert zich op allerlei manieren toegang te verschaffen tot delen van het immense gangenstelsel die door de Franse overheid tot verboden gebied zijn verklaard. De ’Cataphiles’ spelen een kat-en-muis spelletje met de Franse politie, die een speciaal team heeft ingezet om de overtreders op te sporen en te beboeten. Maar de 'Cataphiles’ zijn de politie vaak te slim af. In de catacomben worden door hen illegale feesten georganiseerd, zogenoemde ’raves’. Eerder stuitte de politie op een ondergrondse bioscoop en een kroeg. Het gangenstelsel onder de metropool heeft de afgelopen decennia ook schrijvers (o.a. Umberto Eco) en filmmakers geïnspireerd.

Horror

In 2007 kwam er bijvoorbeeld een horror-film uit die zich afspeelt in de catacomben, met in de hoofdrollen Shannyn Sossamon en Alecia Beth Moore (beter bekend onder haar artiestennaam ’P!nk’). In de film raken de dames tijdens een illegale rave verdwaald in het ondergrondse labyrint. De Fransman Philibert Aspairt overkwam in 1793 naar verluidt hetzelfde. Volgens de legende zou Aspairt, die als portier werkte bij het Valde-Grâce, op zoek gegaan zijn naar flessen wijn die ergens in het gangenstelsel lagen opgeslagen. Tijdens de Franse revolutie was alcohol namelijk nogal schaars. Hij keerde nooit meer van zijn zoektocht terug. Pas elf jaar later werd zijn stoffelijk overschot in de catacomben aangetroffen. Ze zouden hem herkend hebben aan zijn sleutelhanger, zo luidt althans de welbekende legende van Philibert Aspairt.

Cagoule

Het kilometerslange gangenstelsel zou in de jaren dertig van de vorige eeuw ook gebruikt zijn door het militante ’Comité Secret d’Action Révolutionnaire’ (CSAR), door de pers ook wel de ’Cagoule’ genoemd. De groep, die een clandestien karakter had, was door Franse fascisten opgericht uit onvrede over de koers van Action Française. De Cagoule werd geleid door Eugène Deloncle (1890 – 1944) en gefinancierd door de puissant rijke Eugène Schueller (1881 – 1957) – de oprichter van cosmeticabedrijf L’Oréal. Volgens een ’Cataphile’ werd door de Cagoule in ’Kamer Z’ van de catacomben een aanslag op de Franse premier Léon Blum (1872 – 1950) beraamd. In een korte film, gepubliceerd op het YouTube-kanaal ’Marie-Aurelie Fulcanelli’, brengt dezelfde ’Cataphile’ een bezoek aan die historische plek in de catacomben van Parijs.

Monsters

In Warren Smith’s ’This Hollow Earth’ (1977) kunnen we het bizarre verhaal van een Française lezen, die in 1943 op 19-jarige leeftijd door een kapotte lift onverhoeds terechtkwam in de catacomben. Daar, diep onder de grond, werd ze vervolgens ontvoerd en gevangen gezet door afgrijselijke beestachtige wezens die zich tegoed deden aan mensenvlees en ondertussen met rollende ogen zich verlustigden aan haar wonderschone lichaam. De Française werd van deze ’monsters’ gered door ’buitenaardse wetenschappers’ die gekleed waren in metaalkleurige uniformen. Toen de vrouw weer veilig bovengronds was beweerde ze dat de ’monsters’, door wie ze in de catacomben ontvoerd was, in de toekomst alleen maar meer slachtoffers zouden maken als ze niet uitgeroeid zouden worden. De toekomst van de mensheid stond volgens haar op het spel.

Gévaudan

Zak Bagans, die voor het tv-programma ’NetherWorld’ de catacomben van Parijs aandeed, interviewde de schrijver ’Vader Sebastiaan’ over het bizarre verhaal van de Française. Niet dat de kijker daar nou echt veel wijzer van wordt, aangezien bij de uit de kluiten gewassen reporter het idee heeft postgevat dat die Française best wel eens ontvoerd zou kunnen zijn door een pak weerwolven. Toch lijkt het me sterk dat er weerwolven ronddolen in de catacomben. Of de nazaten van het beruchte ’Beest van Gévaudan’. Maar de complotdenkers van het forum ’Above Top Secret’ dachten daar kennelijk anders over toen zij een aflevering zagen van ’The Scariest Places on Earth’. In die aflevering werden de gevonden amateur-beelden getoond die gemaakt zouden zijn door iemand die moederziel alleen was afgedaald in de catacomben.

Bovengronds

De identiteit van de cameraman is nooit achterhaald, maar uit de beelden die hij met zijn camera maakte kan in ieder geval opgemaakt worden dat hij op een gegeven moment zo in paniek raakte dat hij prompt zijn camera liet vallen en er als een haas vandoor ging. Zijn camera werd weliswaar later teruggevonden, maar hoe het met de cameraman is afgelopen blijft in nevelen gehuld. Volgens complotdenkers werd hij gegrepen door een weerwolf of een ander raar wezen, hoe ongeloofwaardig ook. Documentairemaker Francis Freedland poogde het raadsel op te lossen, maar moest helaas onverrichter zake huiswaarts keren. De kans dat de documentairemaker in de toekomst nog een poging waagt lijkt gering, aangezien hij in een interview met Bagans heeft gezegd dat hij nooit meer naar beneden wil gaan. Freedland blijft liever bovengronds.

Geraadpleegde bronnen:

Hermione ’Bizarre tale from the Paris Catacombs’, datum onbekend, Secretcrypt.com

Cornelia Franz & Leo H. Strohm ’Parijs’ (2006), ANWB Media

Winkler Prins Encyclopedie

NOS ’OOG: De catacombes van Parijs’, 1 augustus 2011, NOS.nl

Jon Lewis ’The Mammoth Book of Conspiracies’ (2012), Running Press

Lauren Johnston ’Paris’ Secret Underground’, 27 september 2004, CBS News

Valerie Broadwell ’City of Light, City of Dark: Exploring Paris Below’ (2007), Xlibris Corporation

Onbekend ’Lost Paris: The Cimetière des Innocents’, 8 juni 2011, Culture & Stuff

Sean Michaels ’Unlocking the Mystery of Paris’ Most Secret Underground Society (combined)’, 21 april 2011, Gizmodo. com

Annette Finley-Croswhite and Gayle K. Brunelle ’Murder on the Métro’, januari 2010, History Today

Michael Curtis ’Three Against the Third Republic: Sorel, Barres and Maurras’ (2010), Transaction Publishers

Bruce A. Walton ’A Guide to the Inner Earth’ (1983), Health Research

Warren Smith ’This Hollow Earth’ (1977), Sphere Books Limited

Zak Bagans ’NetherWorld: Paris Catacombs’, 5 april 2014, Travel Channel

34 Productions & Authentic Entertainment ’Catacombs of Death’, eerste seizoen, 14 mei 2007, History Channel

Triage Entertainment ’The Scariest Places on Earth episode 2’, eerste seizoen, 24 oktober 2000, Fox

Han van Meegeren ’In de catacomben van Parijs’, 28 december 2006, Cubra.nl