File:Schaaltje met ingekraste namen van geuzen Schaal op voet met de namen van Geuzen, NG-372-A.jpg

Nederlands:

Identificatie
Titel(s): Schaaltje met ingekraste namen van geuzen. Schaal op voet met de namen van Geuzen
Objecttype: schaal
Objectnummer: NG-372-A
Omschrijving: Lage, concave voet met omgeslagen rand. Wijde, schaalvormige cuppa, waarop in verschillende handschriften de volgende zes namen en deviezen zijn gegraveerd:- Onder een schematisch aangegeven fleuronkroon de letter H, het jaartal 1573, de letters WSMV, met daaronder het devies Dein viandt nummer acht te licht / Dein vrundt teveell vertrauwet nicht (onderschat Uw vijand niet / vertrouw Uw vrienden niet te veel) en de naam Jo D V Renes (Johannes dominus van Renesse).- Onder een schematisch aangegeven fleuronkroon een A, het jaartal 1586, het devies ungne ie serviraeij (één zal ik dienen) en de naam Jehan D'Egmont.- Het jaartal 1591 en het devies sans estre guys (zonder Geus te zijn) en de naam Droge.- De naam morogan.- Onder een fleuronkroon de letters AE, het jaartal 1573, het devies Emulus . Accendit . Virtute (Een ambitieus man doet deugd ontbranden) en de naam G.D.B.D. Treslong (Guillaume de Bloys de Treslong).- Onder een fleuronkroon het jaartal 15 23+, het devies Sans Aultre (één zal ik dienen) en de naam R.D. Bailleul (Robert de Belle de Bailloeul). Bij het schaaltje behoort het oorspronkelijke houten, met leer bekleedde foedraal.

Vervaardiging
Vervaardiger: glasblazer: anoniem ~ glasgraveur: anoniem
Plaats vervaardiging: glasblazer: Zuidelijke Nederlanden ~ glasgraveur: Noordelijke Nederlanden
Datering: ca. 1573 - ca. 1579
Fysieke kenmerken: helder, grijzig glas met diamantgravure
Materiaal: glas
Techniek: Façon de Venise / diamantgraveren / glasblazen
Afmetingen: geheel: h 5,2 cm. mondrand: d 16,6 cm. voet: d 6,5 cm.

Toelichting
Jan van Renesse (1537-1584), heer van Wulven en Wilp, had het Verbond der Edelen mede ondertekend in 1565-'66 en was in 1568 bij verstek verbannen en ter dood veroordeeld. Hij bevond zich in Leiden tijdens het beleg van die stad in 1574. Tot zijn dood in 1584 te Utrecht bekleedde hij verschillende hoge ambten. Jan van Egmond was waarschijnlijk een broer vanOtto van Egmond van Keeneburg en daarmee een aangetrouwde oom van Treslong. Hij had het Verbond der Edelen mede ondertekend. Door Van Meeteren (xx, blz. YY) wordt hij genoemd onder de Namen van de Overste der Watergeuzen in 1572 bij Den Briel. Het signeren van het glas door Egmond in 1586 kan een gebaar van solidariteit zijn geweest met Treslong, die in dat jaar uit zijn ambten was ontzet. Zijn vrienden en verwanten spanden zich in om rechtsherstel voor hem te krijgen. Marten Droge, commandant van één van de schepen die een overwinning behaalde op de Spaanse vloot in 1574 bij Lillo op de Schelde. In 1587 beschuldigde Leicester hem van tegenwerking bij de ontzetting van Sluis. Sir Thomas Morgan (1540-1594), kolonel in Staatsdienst, kwam in 1572 met een vendel van driehonderd Engelsen de opstandelingen te hulp in Vlissingen. In 1573 deed hij een poging Haarlem te ontzetten en ondernam een poging tegen Mondragon te Middelburg. Aan het einde van dat jaar keerde hij terug naar Engeland. Jonker Willem Bloys van Treslong (1529-1594), één van de leiders van het Verbond (die in 1566 het Smeekschrift aanboden aan de Landvoogdes Margaretha van Parma), speelde een hoofdrol bij de inname van Den Briel. Jhr. Robert de Belle de Bailloeul (1523-?) ondertekende in 1565 het Verbond, week in januari 1568 uit.

Onderwerp
Wat: Verbond der Edelen
Wanneer: 1573 - 1579
Wie: jonkheer Willem Bloys van Treslong ~ Jan van Renesse ~ Jan van Egmond ~ Robert de Belle de Bailleul ~ Sir Thomas Morgan ~ Marten Droge

Verwerving en rechten
Verwerving: aankoop 18-jan-1956
Copyright: Publiek domein