File:PMa 000003 B Gent StB.jpg

English: Sint-Baafskathedraal, Gent, Oost-Vlaanderen, Belgium. Cathedral collections. Manuscript. Bible (Evangelarium). 9th century. Inv nr 741. . photo: Paul M.R. Maeyaert. pmrmaeyaert@gmail.com. www.pmrmaeyaert.eu; www.polmayer.com. © Paul M.R. Maeyaert; pmrmaeyaert@gmail.com. Original colour transparency 4x5. . Cultural heritage; Cultural heritage|Monuments|Cathedral; Cultural heritage|Techniques|Manuscript; Europe|Belgium; Europe|Belgium|Oost-Vlaanderen; Europe|Belgium|Oost-Vlaanderen|Gent; Europe|Belgium|Oost-Vlaanderen|Gent|Sint-Baafskathedraal. . Inv 741; EVANGELIARIUM, gezegd van Sint-Livinus : IXde; eeuw, Karolingisch; wijzigingen in Anglo-Frankische stijl ornstreeks; jaar 1000 ; perkament, 3 + 223 + 4 bladen, f 33 cm x f 22 cm ;; band met zilverbeslag door Jan van Sychen, tweede helft XVIIde; eeuw.; Evangeliën volgens Mattheus, Marcus, Johannes en Lukas, met inleidingen,; argumenta en canones; ingeschakeld tussen fol. 179 en; 182 : brief van abt Othelbold (1019-1030) aan gravin Otgiva betreffende; de relikwieën en het domein van Sint-Baafsabdij ; inventaris; van wat uit de schat van Sint-Baafs overgebleven was na de invailen; van de Noormannen.; Vermoedelijk ontstaan in Noord-Frankrijk (Saint-Bertin nabij; Saint-Omer volgens Koehler; Saint-Amand volgens McGurk),; behoorde tot het oud bezit van de Sint-Baafsabdij ; in opdracht van; abt Jacob van Brussele (1 457- I 470) werd de band met edelsmeedwerk; en edelstenen versierd ; volgens de beschrijving uit 1482 was het ene; plat overtrokken met zwart fluweel en met vijf vergulde knoppen; beslagen; het andere plat was versierd met elf voorstellingen uit; het leven van Sint-Livinus, elk in een architektonische omlijsting; (tabernaculen); verder de vier Evangelisten en in het midden een; groot stuk rotskristal. De band was beschermd door een zwart; lederen schrijn (busse) met ijzeren banden en sloten (A. van Lokeren,; 1855, 237).; In 1540 werd het Hs. samen met de inboedel van het kapittel naar; de Sint-Janskerk overgebracht.; Achttien Canonbogen: fol. 27 r tot en met 35 v (bij vergissing vermeldt; Koehler er 20 en K. G. van Acker 17). Architektonisch kader in; nabootsing van kostbare materialen : telkens vier of vijf zuiltjes, op; Toskaans basement en met pseudo-antiek kapiteel, onderling door; een kleine rondboog verbonden; samenvattende en rijkversierde; rondboog in nabootsing van mozaiek : in perspektief geziene meanders; (5 verschillende), loofwerk, bladkrans, keperlijst, vlechtband,; rondstaaf, schijfjes, blokjes, diamantkoppen.; Drie titelbladen: In een rechthoekige omlijsting, een erekrans met; onderaan een vertikaal aanhangsel met twee linten; in het cirkelvormig; veld, de titel van het evangelie : fol. 40 v, Mattheus, fol. 93 v; Marcus, fol. 182 v Johannes (afb. 271) (het titelblad van Lukas is; verloren).; Twee miniaturen: fol. 41 v Mattheus en fol. 183 v Johannes.; Strakke, rechthoekige omlijsting, verdeeld in vakjes die versierd zijn; met bloempjes en vruchten; een in perspektief geziene portiek die; in het midden door een zuiltje verdeeld is; daarboven een tondo; met het evangelistensymbool. De gezeten figuur, met nimbus en; zegenende hand, de voeten op een schabel, identificeren wij (met; Kervyn en Koehler) als Christus; de staande figuur die eerbiedig; zijn boek aanbiedt, als de evangelist (dus niet de zittende evangelist; die aan zijn leerling of kopiist dikteert, zoals van den Gheyn, Casier; en Bergmans meenden).; Drie versierde initialen: fol. 42, fol. 43, fol. 184. Gevormd; door vlechtwerk, eindigend in fantastische dieren, symmetrisch; geplaatste hondekoppen, of blaadjes; zijn ongetwijfeld latere toevoegingen,; aangebracht met de bedoeling de al te eenvoudige; beginletters, zoals bewaard bij het Lukas-evangelie, fol. 122 (afb. 270)~; op te luisteren.; Datering: Uit het onderzoek blijkt dat het Hs. wijzigingen heeft; ondergaan, zowel in de tekst (van Acker, 18) als in de verluchting,; waarvan de drie versierde initialen, fol. 42, 43 en 184, als jongere; toevoegingen mogen worden beschouwd (Koehler, 12).; Er is m.i. geen bezwaar om het Hs. in de IXde eeuw te dateren. Het; schrift doorstaat de vergelijking met het Karolingisch boekschrift.; De initiale fout van Kervyn, die het Hs. XIIde eeuw dateerde, was; het te vergelijken met oorkondenschrift.; De canonbogen, de titelbladen met erekrans en de evangelistenminiaturen; zijn Karolingisch in laat-antieke, of oudchristelijke traditie,; zowel in de verhoudingen én kompositie als in de Heur :; tamelijk gedempte tonen, blauwgrijs, zacht steenrood, purper,; bruin, geel voor kapiteeltjes en basementen.; De weinig jongere toevoegsels, nl. de initialen met fantastisch vlechtwerk; naar Angelsaksisch voorbeeld, sluiten aan bij het werk van de; Anglo-Frankische groep (b.v. A. BOINETL, a miniature Carolingienne,; 1913, pl. XCIII-XCVI, C-CIV, CXI-CXL) uit de IXde eeuw.; Band : Eikehouten platten met rood fluweel overtrokken. Zilverbeslag; : twee ellipsvormige gegraveerde medaillons omgeven door; enig rolwerk; 6p beide, in borstbeeld, Sint-Livinus als bisschop met; kruisstaf en zijn tong in een tang; opengewerkte hoeken en dotplaatjes; ; slothaken met meesterteken van Jan van Sychen, ingeschreven; in Gentee gilde in 1655 (Casier, pl, III recto, door G. van den; Ghcyn ten onrechte in de XVIIIe eeuw gedateerd; VAN LOKEREN, XV en 237; KERWN,1 70; G. VAN DEN GHEYNIn, v. Arch. Gand, nrs.; 561-564 (1915) (Xde eeuw), 3 afb.; J. CASIER en P. BERGMANLS',a rt ancien dans; les Flandm, II, 1921, 30-32, pl. CXXVII-CXXVIII O(&eeuw); W. KOEHLER; in : Belgische K u n s t d a l e r 1, München 1923, 18.7 afb. (IXde eeuw) ; C. NORDENFALK,; Vier Kanonestafeln eines Spätantiken Evangelinbuches, in : Goteborgs; Kungl. Vetenskaps och Vitterhets - Sikhalles Handlingar, 1937, nr. 5 ; IDEM, Die; Spcïtantiken Kanontafeln. Goteborg 1938,I. 158. pl. 104-112; K. G. VAN ACKER; (1960), Hs. 13 (Xde-XIde eeuw); De Krypte, 1960, m. 329 (IXde of Xde eeuw);; P. MCGURKT, he Ghent LiMnus Gospek and the Smiptorium of St. Amand, in :; Sacris Erudiri XIV, 1963, 164.; TENT:, Gent 1913. nr. 1363; Gent 1936, nr. 84; Gent 1951. nr. 12; Gent 1956,; m. 2; Edinburgh 1963, nr. 6 (Xe ecuar); Alrm 1965, nr. 434 (circa 800).; Inventaris van het Kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, V: Sint-Baafskathedraal, Gent; door Dr Elisabeth Dhaenens, 1965. . . Ref: PMa_000003_B_Gent_StB.jpg.