File:Het Vernuft beloont de vlijt en bestraft de luiheid, RP-P-2012-34.jpg

Nederlands:

Identificatie
Titel(s): Het Vernuft beloont de vlijt en bestraft de luiheid
Objecttype: prent
Objectnummer: RP-P-2012-34
Catalogusreferentie: Hollstein Dutch 84. Schéle 251
Opschriften / Merken: watermerk: Kruikverzamelaarsmerk, verso, gestempeld: Lugt 739
Omschrijving: Jonge halfnaakte vrouwelijke personificatie van het Vernuft (Solertia) houdt een inktpot op voor een schrijvende (of tekenende) naakte man rechts. Naast hem zit een vrouwelijke personificatie getooid met een laurierkrans (de Poëzie; de Inspiratie?). De Deugd tikt met een stok naar het hoofd van een naakte jongeling links, die rust op de schoot van een jonge vrouw. De landschappen in de achtergrond weerspiegelen het deugdzame gedrag van de schrijver/tekenaar rechts en de indolentie van de figuur links. Rechts in de achtergrond zaaien en oogsten boeren graan; links in de achtergrond besteelt een man een boerderij; wordt iemand overvallen door rovers en staan een galg en een rad.

Vervaardiging
Vervaardiger: prentmaker: Cornelis Bos (toegeschreven aan) prentmaker: Cornelis Massijs (verworpen toeschrijving) naar tekening van: Girolamo Sicciolante (toegeschreven aan)
Datering: ca. 1540 - voor 1544
Fysieke kenmerken: gravure
Materiaal: papier
Techniek: graveren (drukprocedé)
Afmetingen: h 348 mm (afgesneden binnen de plaatrand; boven met het verlies van 15 mm) × b 471 mm

Toelichting
Toeschrijving door Hollstein aan Cornelis Massys verworpen. Door Schéle toegeschreven aan Cornelis Bos. Door Bos uitgevoerd, vermoedelijk voor 1544, in Italië, naar voorbeeld van een tekening toegeschreven aan Girolamo Sicciolante in de Hermitage, St. Petersburg (zie cat. Dobrosklonsky Moskou 1940, p. 119, nr. 344; afb. LII). De figuurgroep in de prent is spiegelbeeldig aan die in de tekeing; de landschappen die de gevolgen van 'goed' en 'fout' gedrag weerspiegelen zijn hoogstwaarschijnlijk toevoegingen van Cornelis Bos. De prent wordt uitvoerig besproken door Ilja Veldman in het fundamentele artikel Images of Labor and Digilence Simiolus 21 (1992), pp. 227-264, spec. pp. 243-244, fig. 21). Veldman maakt duidelijk dat de prent van Bos naar Siciolante aan het begin staat van een rijke iconografische traditie van prenten waarin vlijt en luiheid tegenover elkaar gezet (zie bijvoorbeeld de prenten van H. Wierix en R. Sadeler naar Maarten de Vos, Veldman afb. 22 en 23). Ook het landschap waarin aan de ene kant graan wordt verbouwd en waar aan de andere kant de gevolgen van de luiheid worden getoond ziet men in deze prenten terug. Andere afdrukken bevinden zich in Dresden, Wenen, Los Angeles (Lacma) en Londen (BM).

Onderwerp
Wat: Invention, Inventiveness; 'Inventione' (Ripa) Sluggishness, Inertia; 'Dapocaggine', 'Pigritia' (Ripa) Industriousness, Assiduity; 'Assiduità ', 'Industria', 'Zelo' (Ripa)

Verwerving en rechten
Credit line: Aankoop uit het F.G. Waller-Fonds
Verwerving: aankoop 2012
Copyright: Publiek domein