File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Metallofoon met zes toetsen onderdeel van gamelan Semar Pagulingan TMnr 1340-34.jpg

Nederlands: Slaginstrument. Iedere groep instrumenten in de Semar Pagulingan is versierd met eigen motieven en daardoor zeer herkenbaar als groep. Ook bestaat er tussen bepaalse groepen een overkoepelende eenheid in kleur, stijl en motieven, zoals bij de gendèr, de trompong en de gongstandaarden te zien is. Er zijn echter ook enkele groepen instrumenten waarvoor deze overkoepeling in mindere mate opgaat. De groep gangsa jongkok is op homogene wijze versierd, maar in een duidelijk andere stijl dan de grootste homogene groep in het orkest. In tegenstelling tot de rest de instrumenten van het orkest, zijn ze zeer kleurrijk.

De gangsa jongkok zijn het meest voorkomende type saron op Bali. Het bestaat uit een groep van vier kleine instrumenten die in dit orkest in twee maten voorkomen: twee gangsa jongkok gedé (groot) en twee gangsa jongkok cenik (klein). De grote, laagste gangsa jongkok spelen de kernmelodie in octaven. De kleine, hoogste gangsa jongkok vullen de kernmelodie op door bijvoorbeeld verdubbeling van deze tonen. De toetsen worden met een houten hamertje aangeslagen. Het middengedeelte van de gangsa jongkok is aan beide kanten verfraaid met een drie-lobbig figuurtje, waartussen een veld is uitgespaard. Het figuurtje lijkt op een padmamula, de drie-lobbige wortel van de levensboom en in het bijzonder die van de lotusbloem. Zij herbergd het levensvocht van de mannelijke en vrouwelijke oerkracht. In zich verenigd zij beider tegengestelde naturen en doet hen in tweeëenheid opgaan. De Heilige Dieëenheid (Brahma, Shiva en Vishnu) en de Wereldberg, Gunung Agung, worden op Bali in deze vorm voorgesteld. Op het uitgespaarde veld staat op de publiekskant een tijger afgebeeld en aan de spelerskant een geit. De dieren die op de panelen staan afgebeeld zouden wellicht kunnen verwijzen naar de dierfabelen, die op Bali erg geliefd zijn en tantri worden genoemd. De dieren die in deze verhalen voorkomen worden vaak op stereotype wijze gepresenteerd. Het Gambuh-theater, waaruit de Semar Pagulingan is voortgekomen en waarvan deze het repertoire heeft overgenomen, begeleidde vaak verhalen uit o.a. dit epos en het is niet ongebruikelijk dat er dieren worden afgebeeld op Semar Pagulingan-instrumentaria.

. Metallofoon met zes toetsen, onderdeel van gamelan Semar Pagulingan